PESEL w Polsce: gdzie i jak otrzymać w 2025 roku

Bez tych 11 cyfr w Polsce jesteś nikim. Chcesz otworzyć konto w banku? PESEL. Zapisać się do lekarza? PESEL. Kupić kartę SIM? Znowu on. Jak otrzymać PESEL w Polsce i nie zwariować od biurokracji? Opowiadamy krok po kroku, z adresami i praktycznymi wskazówkami.

Czym jest PESEL i do czego służy

PESEL to Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności. Ale wystarczy, że będziesz wiedział, że to twój unikalny 11-cyfrowy numer, który będzie ci towarzyszył wszędzie.

Jak odczytać numer

W numerze zaszyfrowane są informacje o tobie:

• Pierwsze 6 cyfr – data urodzenia (RRMMDD)
• Kolejne 3 – numer porządkowy
• 10. cyfra – płeć (parzysta – kobieta, nieparzysta – mężczyzna)
• 11. – suma kontrolna

Urodziłeś się 15 marca 1990? Początek będzie 900315…

Gdzie przyda się PESEL

Numer PESEL w Polsce potrzebny jest dosłownie wszędzie:

• Bank – bez niego nawet konta nie otworzysz
• Praca – do umowy o pracę
• Lekarz – rejestracja w przychodni
• Urząd skarbowy – wszystkie deklaracje
• ZUS – ubezpieczenie społeczne
• Operator komórkowy – umowa na telefon
• Internet i media – umowy
• Szkoła/przedszkole – zapisanie dziecka
• Nawet w niektórych sklepach przy zwrocie towaru

Krótko mówiąc, bez PESEL nie jesteś mieszkańcem, tylko turystą.

Kto może otrzymać PESEL

Nie każdy cudzoziemiec dostanie upragnione cyfry. Jak wyrobić PESEL zależy od twojego statusu.

Otrzymują automatycznie

• Obywatele Polski – przy urodzeniu
• Przy otrzymaniu karty pobytu – wpisany w kartę
• Obywatele UE – przy rejestracji pobytu

Mogą otrzymać na wniosek

• Cudzoziemcy z wizą – krajowa lub Schengen powyżej 90 dni
• Ukraińcy ze statusem UKR – specjalna procedura
• Studenci – z wizą studencką
• Członkowie rodzin obywateli UE
• Uchodźcy i osoby pod ochroną

Komu odmówią

• Turyści z wizą krótkoterminową
• Ruch bezwizowy do 90 dni
• Nielegalni imigranci (oczywiście)
• Wizy tranzytowe

Gdzie wyrobić PESEL – adresy

Gdzie zrobić PESEL w Polsce? Idziesz do urzędu, ale nie do każdego!

Właściwe urzędy dla PESEL

PESEL wydają w:

• Urząd Miasta – administracja miejska
• Urząd Gminy – administracja gminna
• Urząd Dzielnicy – w dużych miastach urzędy dzielnicowe

NIE wydają w:

• Urząd Wojewódzki (gdzie karty pobytu)
• Urząd Skarbowy
• ZUS

Warszawa – główne punkty

• Centrum – ul. Andersa 5
• Mokotów – ul. Rakowiecka 25/27
• Praga – ul. Grochowska 274
• Wola – al. Solidarności 90
• Żoliborz – pl. Wilsona 5

W każdej dzielnicy swój urząd. Idź do najbliższego twojemu miejscu zamieszkania.

Inne duże miasta

Kraków: pl. Wszystkich Świętych 3-4

Wrocław: ul. Zapolskiej 4

Poznań: ul. Libelta 16/20

Gdańsk: ul. Partyzantów 74

Łódź: ul. Piotrkowska 104

Wymagane dokumenty

Bez właściwych dokumentów wniosek o PESEL nawet nie pytaj – odesłą od razu.

Podstawowy zestaw

• Paszport – oryginał i kopia
• Dokument potwierdzający prawo pobytu:
  • Karta pobytu
  • Lub wiza (powyżej 90 dni)
  • Lub stempel o przekroczeniu granicy
  • Lub zaświadczenie dla obywateli UE
• Wniosek – dostaniesz w urzędzie
• Zdjęcie – nie zawsze, ale lepiej mieć

Dodatkowe dokumenty

Mogą poprosić o:

• Umowę najmu – potwierdzenie adresu
• Meldunek – jeśli masz
• Akt urodzenia – dla dzieci
• Zaświadczenie z uczelni – dla studentów
• Umowę o pracę – jako potwierdzenie celu

Dla Ukraińców z UKR

Specjalny pakiet:

• Wniosek według specjalnego formularza
• Dowolny dokument potwierdzający tożsamość
• Zdjęcie (jeśli nie masz paszportu biometrycznego)
• Dokumenty dzieci (jeśli masz)

Procedura krok po kroku

Teraz sam proces – jak otrzymać PESEL od A do Z.

Krok 1: Ustal swój urząd

Według miejsca zamieszkania lub czasowego pobytu. Nie musisz mieć meldunku, wystarczy mieszkać w okolicy. Ale mogą zapytać o adres.

Krok 2: Umów się lub przyjdź

W dużych miastach lepiej umówić się online. W małych – kolejka na żywo. Przyjdź na otwarcie, mniej ludzi.

Krok 3: W urzędzie

1. Bierzesz numerek do działu Ewidencja Ludności
2. Czekasz w kolejce (może być długo)
3. Składasz dokumenty urzędnikowi
4. Wypełniasz wniosek (pomogą jeśli nie rozumiesz)
5. Sprawdzasz dane
6. Podpisujesz

Krok 4: Otrzymanie PESEL

W 90% przypadków PESEL nadają od razu! Dostaniesz:

• Zaświadczenie – dokument z numerem PESEL
• Koszt 17 złotych
• Możesz wziąć kilka kopii

Czasem każą przyjść za kilka dni – jeśli potrzebne są dodatkowe sprawdzenia.

Czas procedury

• Z kartą pobytu – 15 minut
• Z wizą – 30-60 minut
• Trudne przypadki – mogą skierować do innego okienka

PESEL dla dzieci

Dzieci też potrzebują PESEL, i im wcześniej, tym lepiej.

Noworodki

Urodziło się dziecko w Polsce?

1. Rejestrujesz narodziny w USC (Urząd Stanu Cywilnego)
2. PESEL nadawany automatycznie
3. Otrzymujesz akt urodzenia z numerem PESEL

Wszystko w jednym miejscu, bardzo wygodnie!

Dzieci, które przyjechały z rodzicami

Procedura jak dla dorosłych, ale:

• Składają rodzice lub opiekunowie
• Potrzebny akt urodzenia + tłumaczenie
• Dokumenty rodziców
• Potwierdzenie prawa pobytu dziecka

Po co dziecku PESEL

• Zapis do przedszkola/szkoły
• Opieka medyczna
• Otrzymanie świadczeń socjalnych (800+)
• Załatwianie dokumentów

Bez PESEL dziecka nawet do lekarza porządnie nie zapiszesz!

Najczęstsze problemy i rozwiązania

Nie zawsze wszystko idzie gładko. Omawiamy typowe problemy.

Odmawiają wydania

Przyczyny odmowy:

• Niewłaściwy urząd – poszedłeś nie tam
• Brak dokumentów – coś zapomniałeś
• Wiza poniżej 90 dni – nie masz prawa
• Wygasły dokumenty – odnów i przyjdź ponownie

Rozwiązanie: dowiedz się dokładnej przyczyny, usuń ją, spróbuj ponownie.

Zgubiony PESEL

Samego numeru zgubić nie można – jest na zawsze. Ale zaświadczenie – łatwo:

• Idziesz do dowolnego urzędu miasta/gminy
• Prosisz o duplikat zaświadczenia
• Płacisz 17 złotych
• Otrzymujesz nowe zaświadczenie

Błąd w danych

Źle napisali imię lub datę urodzenia?

1. Pilnie do urzędu z paszportem
2. Piszesz wniosek o sprostowanie
3. Pokazujesz prawidłowe dane
4. Poprawiają bezpłatnie

Ważne poprawić szybko – potem będą problemy wszędzie!

PESEL już jest (niespodzianka!)

Bywa, że PESEL już nadano automatycznie:

• Przy otrzymaniu karty pobytu
• Przy poprzedniej wizycie w Polsce
• Przy rejestracji w ZUS przez pracodawcę

Jak sprawdzić? Zapytaj w urzędzie po paszporcie – sprawdzą w bazie.

Ważne pytania i odpowiedzi

Czy można otrzymać PESEL bez karty pobytu?

Tak! Wystarczy wiza na okres powyżej 90 dni. Lub być obywatelem UE. Lub mieć status UKR (dla Ukraińców).

Ile kosztuje wyrobienie PESEL?

Sam PESEL – gratis! Płacisz tylko za zaświadczenie – 17 złotych. Możesz wyjść bez zaświadczenia, po prostu zapisz numer.

Czy trzeba zmieniać PESEL przy zmianie nazwiska?

Nie! PESEL nadawany jest raz na zawsze. Przy zmianie nazwiska zmieniane są tylko dane w systemie, sam numer pozostaje.

Czy mogą anulować PESEL?

Niezwykle rzadko. Tylko jeśli okaże się, że otrzymano podstępem lub przez pomyłkę nadano dwa numery. Przy wyjeździe z Polski PESEL pozostaje.

Czy dają PESEL nielegalnym imigrantom?

Nie. Potrzebna legalna podstawa pobytu. Ale są wyjątki dla szczególnych sytuacji (poród, pilna pomoc medyczna).